Türk Milli Eğitiminin Yasal Temelleri

                

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ, YASAL TEMELLERİ VE SORUNLARI

Türkiye Anayasasının

24. Maddesi; Din ve Vicdan Hürriyeti

42. Maddesi; Eğitim Öğretim Hakkı ve Ödevi

62. Maddesi; Yabancı Ülkelerde Çalışan Türk Vatandaşları

130-131. Maddesi; Yükseköğretim Kurumları anayasal esaslara bağlanmıştır.

 

         Din ve Vicdan Hürriyeti (24. Madde)

Herkes, vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. 14. Madde hükümlerine aykırı olamamak şartı ile ibadet, dini ayin ve törenler ve törenler serbesttir. Kimse İbadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve suçlanamaz.

Din ve ahlak eğitim ve öğretimi devlet gözetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve orta öğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak kişilerin kendi isteğine, küçüklerinde kanuni temsilcisinin talebine bağlıdır. 

 

Eğitim, Öğrenim Hakkı ve Ödevi (42. Madde)

Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından mahrum bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir. Eğitim ve öğretim, Atatürk İlkeleri ve İnkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.

Eğitim ve öğretim hürriyeti anayasaya sadakatle aynı doğrultuda olmalıdır. İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okulları parasızdır. özel okullar devletin denetimi altındadır.

Devlet başarılı öğrencilere destek olur. (burslar ve başka yollardan) eğitim öğretin faaliyetleri her ne sebeple olursa olsun engellenemez.

Türkçe’den başka hiçbir dil eğitim öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına anadilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası antlaşma hükümleri saklıdır.

 

TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARI    

Milli Eğitim Temel kanunu 14-06.1973 yılında kabul edilmiştir.

 

            1. Genel Amaçlar

Madde-2. Türk Milli Eğitiminin Genel Amacı, Türk Milletinin bütün fertlerini;

¨                Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı Türk Milletinin Milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek.

¨                Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe, karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek.

¨                İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların kendilerini mutlu kılacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; böylece bir yandan Türk Vatandaşlarının ve Türk Toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak, öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı seçkin bir ortağı yapmaktır.

 

2. Genel Amaçlar     

         Madde-3. Türk Eğitim ve Öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve çeşidi derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel amaçları, genel amaçlara ve aşağıda sıralanan Temel İlkelere uygun olarak tespit edilir.

 

TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ 

I. Genellik ve Eşitlik

Madde-4. Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı gözetmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmaz.

II. Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları

Madde-5. Eğitim hizmeti Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

III. Yöneltme

Madde-6. Fertler, eğitimleri süresince ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.

IV. Eğitim Hakkı 

Madde-7. İlköğretim görmek, her Türk Vatandaşının hakkıdır.

V. Fırsat ve İmkan Eşitliği

Madde-8. Eğitimde, kadın-erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanır.

VI. Süreklilik

Madde-9. Fertlerin genel ve mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devamı esastır. (Bunun için Devlet, gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür)

VII. Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği

Madde-10. Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk Milliyetçiliği temel olarak alınır. Milli Ahlak ve Milli kültürün bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesinde ve öğretilmesine önem verilir. (Dile önem verilir ve korunur. Bu maksatla Atatürk Kültür Dil ve Tarih yüksek kurulu ile işbirliği yapılarak gerekli tedbirler alınır.)

VIII. Demokrasi Eğitimi  

Madde-11. Güçlü, istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarında sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak eğitim kurumlarında anayasada ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.

IX. Laiklik   

Madde-12. Türk Milli Eğitiminde laiklik esastır. Din Kültürü ve ahlak öğretimi, ilkokul ve ortaokullar ile lise dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.

X. Bilimsellik 

Madde-13. Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotları ile ders araç ve gereçleri, bilimsel, teknolojik esaslar ve yeniliklere , çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir. (Devlet düzenler ve teşvik eder.)

XI. Planlılık

Madde-14. Milli eğitimin gelişmesi, iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim-insan gücü-istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verilecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir.

Eğitim kurumlarının yer, bina tesis ve ekleri, donatım, araç-gereç ve kapasiteleri önceden tespit edilir. Mesleklerin unvan-kademleri ve kuruluş programları düzenlenir.

XI. Karma Eğitim

            Madde-15. Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak türüne imkan ve zorunluluklarına göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir.

         XII. Okul ve Ailenin İşbirliği

         Madde-16. Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul aile arasında işbirliği sağlanır. (Okul-Aile İşbirliği)

         XIII. Her Yerde Eğitim 

         Madde-17. Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır. Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitim ile ilgili faaliyetleri, Milli eğitimin amaçlarına uygunluğu bakımından Milli Eğitim Bakanlığının denetimine tabidir.